'Geen echte gevoelens meer'

,,Ik voel tegenwoordig geen liefde meer voor de film. In de huidige films zitten geen echte gevoelens meer. Het lijkt allemaal zoveel op elkaar. Maar misschien zijn dit woorden van een bejaarde man hoor'', zei de 82-jarige Vlaamse filmmaker Ronald Verhavert zondagavond tijdens Film by the Sea.
Verhavert is één van de centrale gasten in het programma-onderdeel Harbour Lights met films die zich afspelen in havensteden. Twee zwart-wit producties van Verhavert worden binnen dit thema op het filmfestival vertoond: Meeuwen sterven in de haven (1955) en Het Afscheid (1966).
Hij laat het vak tegenwoordig aan anderen over, maar volgt de ontwikkelingen op filmgebied nog wel, zo blijkt tijdens de talkshow aansluitend op de vertoning van zijn eerste film zondagavond. ,,Het lijkt tegenwoordig allemaal zoveel op elkaar en dat maakt het wat eentonig. Vroeger was een film een gebeurtenis'', constateert de nestor van de opbouw van de Vlaamse film en televisie.
,,Begon het als een jeugddroom?'', wil PZC-journalist Jan van Damme als gespreksleider weten. ,,Als kind van amper tien ging ik al elke week één keer met mijn ouders naar de bioscoop. Dat was een feestavond, ik vond het leuker dan de zondagsmis'', schetst de filmmaker de oorsprong van zijn fascinatie.
Na zijn werk als filmrecensent en het presenteren en regisseren van een televisieprogramma over films, vond hij het welletjes om over het werk van anderen te praten. Samen met Ivo Machiels maakte hij Meeuwen sterven in de haven. Voorwaarden waren dat de film in de haven van Antwerpen kon worden opgenomen en dat een eenzame, opgejaagde man het centrale personage in het verhaal moest zijn. Die rol wordt vertolkt door een nog piepjonge Juliën Schoenaerts. Volgens Verhavert gold deze acteur in 1955 al als vedette. De film biedt het publiek in de eerste plaats een mooi tijdsdocument, maar ook een behoorlijk spannend verhaal en poëtisch uitgewerkte conflicten over het maken van keuzes in je leven tussen goed en kwaad.
Hoewel 'de Meeuwen' goed werd ontvangen en het destijds ook in Cannes heel aardig deed, bleef het grote geld voor meer films voorlopig nog uit. Pas in 1966 kwam er een bescheiden budget in Vlaanderen voor het maken van film. Verhavert en Machiels werkten weer samen en maakten 'Het Afscheid'. ,,Beter en professioneler dan onze eerste film'', zegt Verhavert daar zelf over. Al moet gezegd dat voor het publiek het verschil wellicht meer in de stijl lijkt te zitten. De verwantschap tussen beide films is vooral de langdurige invloed van de Tweede Wereldoorlog op persoonlijke levens. Ook in Het Afscheid vervult Juliën Schoenaerts een hoofdrol, ietsje minder pril, maar nog wat gerijpter als acteur. Voor toneelliefhebbers is dat op zich al een feestje.
Hoewel er eind jaren zestig dus wat geld vrij kwam voor films, is het volgens Verhavert nooit echt wat geworden met budgetten. In België niet en in Nederland niet. ,,Wij hebben af en toe een film, maar we hebben geen filmindustie. Dat heeft niks met de taal te maken, want in landen als Denemarken en Zweden hebben ze al zestig jaar een filmproductie'', zegt Verhavert. Ook woorden van een bejaarde man, maar daarom niet minder waar.

Lees ook het interview met Verhavert in de PZC-festivalkrant